پسته یکی از گران قیمت‌ترین خشکبارها در سراسر جهان بوده که از ارزش غذایی بالایی برخوردار است. این خشکبار در حقیقت منبع غنی از پروتئین‌های گیاهی و ویتامین‌های مختلف است که مصرف آن برای عموم مردم خصوصا برای افراد دارای کم خونی و فقر آهن به شدت توصیه میشود. پسته دارای ارقام متنوعی است که در ابتدا بسیار محدود بودند و به تدریج به تعداد ارقام آن روز به روز افزوده شد. در ایران تعداد ارقام پسته به تعداد ۹۰ رقم می‌رسد که هر کدام دارای ویژگی‌ها و خصوصیات متفاوتی است.
تقسیم‌بندی کلی پسته
به طور کلی پسته‌ها در سه دسته کلی تقسیم می‌شوند. در یک تقسیم‌بندی کلی در ایران، پسته با دو گروه پسته فندقی و پسته بادامی شناخته میشود اما این تنها روش تقسیم‌بندی پسته نبوده و از نظر گل دهی و زمان رسیدن محصول نیز این خشکبار دسته‌بندی میشود. در ادامه هر یک از این تقسیم بندی‌ها را به طور جداگانه معرفی خواهیم کرد.
تقسیم بندی پسته بر اساس زمان گلدهی
ارقام مختلف پسته زمان‌های گلدهی متفاوتی دارند. این ارقام بر اساس همین زمان گلدهی در مجاورت سرمازدگی یا گرمازدگی قرار می‌گیرند. در تقسیم‌بندی پسته بر اساس زمان گلدهی ارقام به سه گروه زود گل، متوسط گل و دیر گل دسته‌بندی می‌شوند. از دسته زود گل می‌توان به پسته‌های کله قوچی، سفید پسته نوق و پسته ایتالیایی اشاره کرد. دسته متوسط گل شامل پسته فندقی، احمد آقایی و بادامی و همچنین دسته دیر گل نیز پسته‌های قزوینی، اکبری، ابراهیمی و جندقی را شامل میشود.
تقسیم‌بندی بر اساس زمان رسیدن
ارقام پسته علاوه بر زمان گلدهی بر اساس زمان رسیدن نیز تقسیم‌بندی می‌شوند. بر اساس زمان رسیدن پسته‌ها به ۵ گروه خیلی زودرس، زودرس، متوسط رس، دیر رس و خیلی دیر رس دسته‌بندی می‌شوند. ارقام خیلی زودرس که عموما تا ۳۱ مرداد قابل برداشت هستند شامل پسته قزوینی، ارقام زودرس که از یکم تا دهم شهریور قابل برداشت هستند شامل رقم اوحدی و قزوینی، ارقام متوسط رس ۱۱ تا ۲۰ شهریور برداشت می‌شوند و شامل پسته‌های کله قوچی، شاه پسند، دامغان و بادامی است. دو گروه آخر که گروه دیر رس و خیلی دیر رس هستند در ۲۰ شهریور تا ۱۰ مهر قابل برداشت بوده و شامل پسته اکبری، احمداقایی، ابراهیمی و جندقی است.
ویژگی ارقام معروف پسته
در ایران برخی از رقم‌های پسته دارای محبوبیت بیشتری بوده و بسیار شناخته شده است. در ادامه از میان ارقام متنوع پسته به معرفی چند نمونه از معروف‌ترین‌های آن بیشتر می‌پردازیم.
رقم اوحدی
پسته اوحدی یکی از معروف‌ترین انواع رقم‌های پسته در ایران بوده که در استان کرمان کشت میشود. اولین بار شخصی با نام اوحدی این رقم پسته را شناسایی کرد؛ به همین علت نام آن را رقم اوحدی نامگذاری کرده‌اند. در اکثر باغ‌های پسته، ارقام اوحدی و کله قوچی را به وفور مشاهده خواهید کرد. این رقم در دسته زود گل و زودرس دسته‌بندی میشود. پسته اوحدی در اوایل فروردین گل و در اوایل شهریور ماه برداشت میشود. بیشترین کشت پسته در شهر رفسنجان شامل پسته اوحدی است.
شکل این پسته فندوقی بوده و درصد خندان بودن آن به نسبت پسته‌های دیگر بسیار بیشتر است. پسته اوحدی را میتوانید از رنگ آن نیز به راحتی شناسایی کنید به طوری که رنگ رویی مغز آن ارغوانی و رنگ پوست آن استخوانی کرم رنگ است. پسته اوحدی در بافت‌های شنی و رسی خاک قابل کشت بوده و می‌تواند شرایط آب و هوایی مختلف را به راحتی تحمل کند. در حقیقت پسته اوحدی جزو پسته‌های سازگار بوده به همین علت بیشترین درصد کشت را به خود اختصاص داده است.
رقم کله قوچی
رقم کله قوچی یکی دیگر از پسته‌های معروف ایران است که میزان درصد باردهی بالا و مغز درشت آن از ویژگی های اصلی این رقم محسوب میشود. پسته کله قوچی نیز جزو دسته‌بندی زود گل بوده و در اوایل فروردین شروع به گلدهی می‌کند. بر خلاف زمان گل دهی این پسته جزو پسته‌های دیر رس بوده و در اواسط شهریور برداشت میشود. به دلیل زود گل دهی این پسته جزو پسته‌های حساس دسته‌بندی میشود؛ زیرا در معرض سرمای بهاره قرار دارد.
برخلاف پسته اوحدی پسته‌های کله قوچی در آب و هوای مختلف سازگار نبوده و به سرعت دچار خشکیدگی و سوختگی میشود. بیشترین میزان پسته‌های بسته و بد شکل در ارقام کله قوچی دیده میشود. شکل این میوه نیز فندوقی بوده و درصد خندانی آن متوسط است. رنگ مغز پسته کله قوچی سرخ مایل به خاکستری است و پوسته آن به رنگ سفید با تیرگی متوسط است.
رقم احمد آقایی
پسته احمد آقایی یکی از مشهورترین ارقام پسته در کشور است که بیشتر در نوق رفسنجان و شهرستان سیرجان کشت میشود. به جرئت می‌توان گفت که پسته احمد آقایی جزو رقم‌های محصول زیاد است. برداشت نکردن به موقع این رقم پسته احتمال حساسیت به رشد قارچ را افزایش می‌دهد. این رقم نیز جزو رقم‌های زود گل بوده و اوایل فروردین گلدهی آن شروع میشود.
پسته احمد اقایی اولین بار توسط شخصی به نام احمد اقا فروتن در احمدیه نوق شناسایی شد به همین علت با نام احمد اقایی در ایران شناخته میشود. از نظر ظاهر و طعم شباهت زیادی به پسته اکبری داشته و به صورت بادامی شکل و کشیده است. درصد خندانی این رقم پسته نیز بسیار بالا است. رنگ رویی مغز پسته احمد اقایی به رنگ ارغوانی و رنگ پوست آن به رنگ استخوانی خیلی روشن است.
رقم اکبری
پسته اکبری جزو ارقام تجاری پسته در ایران است که ارزش بالایی از نظر اقتصادی دارد. سال آوری این پسته نیز همانند پسته احمد اقایی بسیار شدید بوده و در صورت مراقبت و برداشت صحیح محصول شدت سال آوری آن افزایش می‌یابد. پسته اکبری یکی از زیباترین و یکدست‌ترین پسته‌ها در میان ارقام دیگر است که سالانه درصد بالایی از آن به کشور‌های دیگر صادر میشود.
پسته اکبری به دلیل ظاهر یکدست، درصد خندانی بالا و طعم فوق العاده جزو پسته‌های لوکس و مجلسی دسته‌بندی میشود. رقم اکبری جزو ارقام دیرگل و دیر رس هست، به طوری که در اواخر شهریور و اوایل مهر ماه قابل برداشت است. این پسته نسبت به هوای گرم به شدت حساس بوده و در صورت گرما زدگی خسارات زیادی را متحمل میشود. رنگ رویی مغز پسته اکبری بنفش و قهوه‌ای بوده و رنگ پوست آن استخوانی کرم و تیره است.
سخن پایانی
انواع مختلف دیگری نیز از پسته وجود دارد که در هنگام خرید می توانید آن‌ها را مشاهده کنید.
البته مهمترین ارقام پسته عبارت از اکبری، احمد آقایی، کله قوچی و فندقی می‌باشد که در بالا به آن‌ها اشاره شد.
شما عزیزان میتوانید برای تهیه انواع ارقام پسته رفسنجان با کیفیت بسیار بالا و خرید مستقیم و بدون واسطه به وبسایت پستشیال مراجعه کنید.